Wat zijn jouw beste tips voor het aanbieden van onderwijs op afstand?
“Beleid is absoluut belangrijk. De betrokken partijen (docenten, leerlingen en ouders) moeten precies weten wat er van ze verwacht wordt. Daarnaast raad ik aan om een platform in te richten waar medewerkers, ouders en leerlingen met vragen terecht kunnen. Als één persoon in school alle vragen moet beantwoorden, stagneert het proces. Wij adopteerden bijvoorbeeld het ‘train de trainer’-principe, waarbij een groep docenten een spoedcursus Teams kreeg. Die collega’s zijn vervolgens aanspreekpunt voor de verschillende vakgroepen.
Daarnaast is persoonlijk contact veel waard. Leerlingen geven het niet graag toe, maar zij missen school, klasgenoten en zelfs af en toe de leraren. Onze uitdaging is om dit persoonlijke contact binnen de huidige beperkingen zo goed mogelijk te realiseren. Daarbij is het belangrijk om boven water te halen of er gezinnen zijn die vastlopen met de planning of met het digitale proces. Er ontstaan prachtige initiatieven, maar we moeten er wel voor zorgen dat er geen leerlingen zijn die nu de boot missen. Als dit goed in beeld is, kan er maatwerk geleverd worden.”
Hoe verzorgen jullie het onderwijs op afstand?
“Twee softwarepakketten zijn leidend: Somtoday en Microsoft Teams. De planning staat in Somtoday. Het lesrooster is blijven staan (afwezigheidsregistratie uitgeschakeld), de docenten geven per les op wat leerlingen moeten doen en wat ze op welke manier moeten inleveren. Dat geeft overzicht voor de leerling: die kan per les het (huis)werk in Somtoday zien en dit werk voor zichzelf afvinken.
Voor het inleveren van opdrachten kiest de docent tussen Somtoday en Teams. Somtoday is een bekend systeem en de leerling krijgt een herinnering voor het inleveren. Het nadeel is dat ze opdrachten niet via de app kunnen inleveren en dat inleveringen beperkt zijn tot één bestand. Bij Teams kunnen leerlingen opdrachten via de app inleveren (eventueel door direct een foto te maken) en zijn meerdere bestanden mogelijk. Ook heeft Teams het voordeel van Office 365, waarbij de leerling een Word-bestand direct kan invullen in de applicatie. Het belangrijkste is echter dat de docent duidelijk aangeeft waar leerlingen hun werk moeten inleveren, zodat daar geen verwarring over mogelijk is.
We zien op dit moment een sterke toename in het aanbod van online lessen. Sommige docenten nemen een video op en plaatsen deze in de studiewijzer of in de lesgroep in Teams, maar ze geven ook steeds vaker live les. De docent start hierbij een vergadering in Teams, waarbij de leerlingen kunnen aansluiten, live kunnen meekijken en eventueel vragen stellen. De docent kan de les zelfs opnemen, zodat leerlingen een gemiste les kunnen terugkijken.
Leerlingen hebben op onze school geen eigen devices, buiten de smartphone, die vrijwel elke leerling tegenwoordig heeft. Voor gezinnen die in de problemen komen bij het thuiswerken, stellen we chromebooks ter beschikking.”
Wat gaat al goed?
“Het enthousiasme en de inzet zijn groot. We zijn door deze bizarre situatie gedwongen op hele korte termijn een slag te maken richting digitaal onderwijs. Dat gaat goed en iedereen begrijpt de urgentie van deze slag. We hebben een community waar docenten elkaar helpen, ondersteuning krijgen en best practices kunnen delen. Zo zijn er bijvoorbeeld verschillende manieren om een les op te nemen, het is waardevol om die ervaringen met elkaar te delen.
Wat ook goed werkt, is dat we helder hebben gecommuniceerd wat we van leerlingen, docenten en ouders verwachten. Voor deze groepen zijn instructiekaarten gemaakt. Van de leerlingen verwachten we elke week een terugkoppeling op het gemaakte werk. De mentor communiceert wekelijks met de ouders over de gang van zaken en eventuele knelpunten. Van elke docent verwachten we dat hij al het werk dat de leerling moet doen, bij de juiste les in Somtoday heeft vermeld. Deze communicatie is erg belangrijk.”
Wat kan nog beter?
“We merkten in het begin dat de structuur miste. Leerlingen werden bijvoorbeeld overstelpt met berichtjes in Somtoday van de vakdocenten. Probeer als puber maar eens een plan te maken voor je schoolwerk op basis van 23 losse berichtjes per dag. Daar ga je niet uitkomen. Gelukkig is daar snel op geschakeld en hebben we duidelijke afspraken gemaakt.
Daarnaast mag er nog meer online les worden gegeven. Het principe van een lesgroep, een docent en interactie tussen die twee en onderling tussen leerlingen blijkt bijzonder waardevol in deze periode. Hoewel we een sterke toename zien in het aanbod, zijn sommige docenten nog huiverig. Het is ook nogal wat, om een nieuw systeem op korte termijn te adopteren en genoeg vertrouwen te hebben om met een webcam en microfoon je les te geven. Vorige week was er nog geen verplichting om op die manier les te geven, maar sinds deze week en bij verlenging van de scholensluiting verwacht de schoolleiding dat elke docent minstens een keer in de week op die manier digitaal lesgeeft.”
Hoe zetten jullie Somtoday in bij onderwijs op afstand en hoe bevalt dat?
“Somtoday is vooral van belang voor de planning en communicatie naar leerlingen. Met ouders communiceren we via mail, maar met leerlingen via berichten en mededelingen in Somtoday. Een voordeel daarvan is dat leerlingen het bericht via een notificatie op hun telefoon binnenkrijgen en daardoor direct op de hoogte zijn. We proberen uiteraard de informatie wel goed te kanaliseren, om leerlingen niet te overladen met informatie.
Voor het onderwijsproces is Somtoday met de studiewijzer en het huiswerk leidend. Somtoday docent is daarbij een prettige applicatie, die inmiddels vrijwel alle docenten gebruiken. Niet helemaal perfect (zo kun je een inleveropdracht klaarzetten, maar moet je voor de daadwerkelijke inleveringen terug naar Somtoday schakelen), maar wel steeds beter. Daarnaast is Somtoday de ingang voor de digitale leermiddelen van de methodes, via de koppeling over Kennisnet. Ook deze leermiddelen worden nu natuurlijk veel meer ingezet. De koppeling is tegenwoordig gelukkig vrijwel altijd in orde.
Tip voor wie het heeft gemist: de distributeurs en uitgevers bieden op dit moment gratis licenties aan voor de online variant van methoden die alleen in de vorm van fysieke boeken in het boekenpakket zijn opgenomen.”