Deze week: Hoe zorg je er voor dat je leerlingen gemotiveerd aan het werk zijn vanuit huis?
De motivatie van leerlingen is een belangrijk onderwerp voor docenten, maar in deze periode krijgt deze nog een extra dimensie. Want hoe zorg je ervoor dat je leerlingen gemotiveerd aan het werk zijn als je ze niet direct kunt begeleiden? Als je geen live contact met ze kan maken?
Bij motivatie gaat het niet alleen om de mate waarin leerlingen gemotiveerd zijn, maar ook om de redenen waarom ze gemotiveerd zijn. Misschien ben je bekend met de zelf determinatie theorie die beschreven is door wetenschappers Deci & Ryan (2000). Zij geven in deze theorie uitleg over verschillende vormen van motivatie en maken daarin een onderscheid tussen extrinsieke en intrinsieke motivatie.
| Extrinsieke motivatie gaat over motivatie die door externe prikkels wordt aangewakkerd. Denk bijvoorbeeld aan een leerling die leert omdat ze een goed cijfer voor haar toets wil halen.
We hebben het over intrinsieke motivatie als de motivatie van binnenuit komt. Deze motivatie zie je terugkomen bij een leerling die zijn huiswerk voor een vak heel goed bijhoudt omdat hij de lesstof zo interessant vindt. |
Hoewel we ons in het huidige onderwijs veel richten op de extrinsieke motivatie (denk maar aan toetsen en examens) is juist die intrinsieke motivatie bij het leren op afstand zo nodig. Immers: als een leerling gaat leren omdat hij het interessant en leuk vindt, zal hij dat ook vanuit huis doen. Volgens de zelf determinatie theorie zijn er drie factoren die van invloed zijn op (intrinsieke) motivatie: competentie, autonomie en sociale verbondenheid. We zullen die begrippen even kort toelichten en een voorbeeld geven van hoe je dit een rol kunt laten spelen in het lesgeven op afstand:
- Competentie: het vertrouwen dat een leerling heeft in zijn eigen kunnen. En het gevoel hebben dat hij zinvol bezig is.
– Leg in je onderwijs uit waarom een leerling dit moet leren, om de leerling te helpen de zin van de les in te zien.
- Autonomie: de leerling is eigenaar van zijn leerproces en heeft de vrijheid om keuzes te maken.
– Geef leerlingen een vorm van keuzevrijheid. Bijvoorbeeld door de les aan te bieden op verschillende manieren (denk aan: via een filmpje en via geschreven tekst). De leerling kan zelf kiezen op welke manier ze het onderwijs willen volgen.
– Laat leerlingen zelf leerdoelen opstellen waar ze aan willen werken.
- Sociale verbondenheid: het gevoel hebben dat je ergens bij hoort en dat je er niet alleen voor staat. Gevoel van verbondenheid met je omgeving (bijvoorbeeld je klas of docent).
– Persoonlijk contact is heel belangrijk. Dit doe je bijvoorbeeld door een reactie te geven op leerlingen als je een online les geeft of door
persoonlijke dingen (zoals hoe jij je dag inricht in deze tijd) te delen in de start van je les. Geef je leerlingen het gevoel dat ze niet alleen zijn.
Denk hierbij ook aan de mentor die elke week even videobelt om te bespreken hoe het met zijn of haar leerlingen gaat.
Spel en intrinsieke motivatie
Ook wetenschapper Rob Martens heeft onderzoek gedaan naar het bevorderen van intrinsieke motivatie bij leerlingen. Hij vond een fascinerende relatie tussen spel en intrinsieke motivatie. Hij benoemd dat spel en creativiteit van nature in de mens zit en dat dit zorgt voor intrinsieke motivatie. Kijk bijvoorbeeld maar naar hoe een peuter de wereld om zich heen verkent. Dat gaat puur op intrinsieke motivatie; niet omdat iemand hem verteld dat hij dat moet doen. Het zou mooi zijn als we deze staat ook bij de leerlingen kunnen bereiken.
Martens beschrijft dat een voorwaarde is dat het spel vrijwillig is. Zodra het een verplichting wordt, zal het spelelement verdwijnen en is er sowieso geen sprake van intrinsieke motivatie. Bij spel gaat het om de weg erheen, niet om het behalen van het doel. Het kan een leuke uitdaging zijn om je leerlingen een opdracht in spelvorm aan te bieden.
Kort samengevat: vier tips voor het verhogen van motivatie:
- Leg in je onderwijs uit waarom een leerling dit moet leren, om de leerling te helpen de zin van de les in te zien.
- Laat leerlingen zelf leerdoelen opstellen waar ze aan willen werken.
- Geef je leerlingen het gevoel dat ze niet alleen zijn; maak persoonlijk contact.
- Bedenk een spelvorm om bepaalde lesactiviteiten vorm te geven en biedt dit als optionele verwerkingsopdracht aan.
Dankjewel voor het lezen!
We hopen dat je er iets aan hebt gehad en dat het je verder helpt in het geven van onderwijs op afstand.