Maar waar hebben we het eigenlijk over als we het hebben over feedback? We spreken van feedback als er sprake is van een terugkoppeling. Vertaald naar de context van de school: een terugkoppeling op een geleverde prestatie van een leerling. Dit kan een gemaakte repetitie zijn, maar ook een presentatie, practicum of gewoon een antwoord op een gestelde vraag.
Het is mogelijk om feedback op verschillende manieren in te delen. In dit artikel wil ik de verdeling maken tussen feedback op het product en feedback op het proces.
Product feedback komt overeen met het geven van taakgerichte feedback. Hierbij levert een docent bij een beoordeling vaak een opmerking die adviserend, complimenterend of evaluerend van aard is. Deze opmerkingen zijn met name gericht op hoe goed een taak is gedaan. Het doel van de opdracht is al dan niet behaald, het werkstuk is gemaakt, de presentatie is gehouden of de repetitie is ingeleverd. Voorbeelden van evaluerende opmerkingen zijn: “Je hebt een 8, goed gedaan!” Of: “Twaalf fout, een onvoldoende”.
Bij product feedback wordt dus vooral gekeken naar het werk (een antwoord in de les, een s.o., repetitie, enzovoort) wat de leerling aflevert, niet de beredenering of de stappen naar het antwoord toe. Als je als docent vooral product feedback geeft, schep je sneller duidelijkheid. Leerlingen weten waar ze aan toe zijn. Het is immers goed of fout. De docent geeft aan wat je goed hebt en waar de fouten zitten.
Een manier om goede product feedback te geven, is het gebruik van een rubric. Hierin staat uitgebreid beschreven wat leerlingen moeten kennen en/of kunnen. Met deze rubric is eenvoudig te zien wat een leerling voldoende heeft, wat nog ontbreekt en wat onvoldoende is. Een rubric geeft niet alleen duidelijkheid voor de leerling, het vergroot ook de betrouwbaarheid van het nakijken.
Een nadeel van product feedback is dat een transfer lastig is te maken. Niet op het denkproces van de leerling wordt een reactie gegeven, maar op het product wat de leerling aflevert. Bij deze wijze van feedback geven is de kans aanwezig dat de focus eenzijdig op het doel, het goede product afleveren komt te liggen.
In tegenstelling tot product feedback, gaat het bij proces feedback niet om het doel, maar over de inspanningen om het doel te bereiken. Het gaat hier om de manier waarop fouten worden opgespoord en hoe leerlingen strategieën gebruiken.
In de praktijk betekent dit dat je als docent de tijd voor instructie verkort ten gunste van begeleide inoefening. Door hier meer tijd voor in te ruimen heb je als docent meer mogelijkheden om de gedachtegang van je leerlingen te monitoren. Je kunt ze bijsturen en hun denkstappen eventueel samen hardop doorlopen. Waar nodig stuur je bij.
Huiswerk
Proces feedback kun je ook doorvoeren in het opgeven en bespreken van huiswerk. Je gaat dan niet per se in op de gegeven antwoorden, sterker nog: je geeft zelfs de antwoorden (vooraf). Op die manier dwing je de leerling na te denken over de manier waarop tot een antwoord is gekomen.
^Voorbeeld bij huiswerk voor economie
Jouw feedback?
Hoe geef jij feedback? Neem in gedachten eens alle feedbackmomenten van de afgelopen week in je op. De afgenomen toetsen, het besproken huiswerk, de nagekeken werkstukken en de vragen die je stelde in de les. Hoe zag deze feedback eruit? Was dit vooral op het product gericht? Was het de prestatie die centraal stond of wilde je vooral de genomen stappen inzichtelijk hebben? Is dit overeenkomstig hoe je het graag zou willen, of doe je het liever anders?
Maak het inzichtelijk met de SLIM-scan! Vul hem hier gratis is.
Als team nadenken over de wijze waarop feedback gegeven wordt? De SLIM-scan maakt de zienswijze van het team én individu inzichtelijk. Niet alleen de wijze waarop feedback wordt gegeven, in totaal biedt de SLIM-scan inzicht in elf verschillende onderwijskundige thema’s. Neem vrijblijvend contact op als je wilt weten wat de SLIM-scan kan betekenen voor jouw team.
Gerrald van Beek, onderwijsadviseur en docent economie