Bij opening scholen gaat onderwijs op afstand door

03 juni 2020
Blog DirectieDocenten

Joke Steensma is docent biologie op Helen Parkhurst in Almere, een openbare daltonschool voor mavo, havo en vwo met zo’n 2.300 leerlingen. Joke vertelt over onderwijs op afstand. Hoe richtte haar school het in? Wat zijn de ervaringen? En hoe gaat het in de toekomst? “In de klas wil ik de leerlingen ook wel eens op mute zetten.”

De scholen gingen half maart sluiten. En toen?
“Als school hebben wij eens in de zoveel tijd een daltonweek met praktische opdrachten. Deze zou plaatsvinden tijdens de eerste week van de sluiting van de scholen. We hebben deze week gebruikt om iedereen om te scholen naar digitaal.”

Hoe ging dat in z’n werk?
“In overleg met het bestuur nam een IT’er de leiding. We gingen werken met Microsoft Teams en alles wat Teams te bieden heeft, zoals OneNote en de koppeling met Somtoday. We lazen instructies, zagen video’s, bekeken updates en dachten mee. Sessie werden meerdere keren herhaald. We oefenden volop in online omgevingen. Stap voor stap bereidden we ons voor op onderwijs op afstand. Het was een hectische week.

Gelukkig was een aantal IT’ers zo ongeveer dag en nacht beschikbaar om ons te ondersteunen. Had je zelf genoeg kennis vergaard? Dan konden mensen ook aan jou vragen stellen. Zo werden steeds meer collega’s digitaal handig. Binnen een week hadden we het staan. Voor een school met ruim 2.000 leerlingen en een kleine 250 docenten is dat niet gek.”

Hoe ging het lesgeven op afstand in de praktijk?
“Leerlingen waren al gewend om te werken met OneDrive, OneNote en Somtoday. Waar we niet bij stil hadden gestaan, is het chatgedrag van kinderen. We gaven les aan negentig kinderen tegelijk en hadden in het begin geen regels. Zo reageerde de ene leerling via de chat op de andere en werd het een chaos. Leerlingen voelden zich vogelvrij om maar van alles in de chat te zetten. We kwamen al snel tot de conclusie dat dit gedrag moest veranderen. We maakten screenshots en belden alle ouders op van kinderen die zich misdroegen. Op deze manier en met regels, zoals niet chatten tijdens uitleg en iedereen de microfoon op mute, was het snel onder controle.

Verder liepen we tegen beginnersfouten aan. Je weet hoe je een scherm moet delen, maar als een aantal leerlingen aangeeft niks te kunnen zien, levert dat toch stress op. Gelukkig was er bij elke les een moderator aanwezig.”

Bij elke les een moderator? Wat doet die precies?
“Tijdens de voorbereidingsweek besloten we dat het rooster zou bestaan uit minder lessen, maar dan met meer kinderen en een moderator. De moderator houdt de chat in de gaten als je aan het lesgeven bent en geeft aan welke vragen de leerlingen via de chat stellen. Zo hoef je geen twee dingen tegelijk in de gaten te houden. De moderator is zo veel mogelijk een docent die hetzelfde vak geeft. Een leuke bijkomstigheid is dat je ook eens ziet hoe iemand anders lesgeeft. Aan een fysiek lesbezoek bij je collega kom je doorgaans niet toe.”

Hoe bevalt het lesgeven op afstand?
“Het is intensief. Ik geef normaal maar twee dagen les, maar sta nu elke dag paraat. Je wil er toch zijn voor leerlingen die ondersteuning nodig hebben. Ook moet je letten op leerlingen die uit beeld verdwijnen. Als mentor is dit extra werk. Verder zijn sommige leerlingen en hun ouders technisch niet vaardig. Zij kunnen dagelijks met de school bellen voor IT-hulp.

Aan de andere kant is het erg bijzonder. Meer doen dan gevraagd hoort bij deze periode en ook bij ons vakgebied. Leerlingen zijn dankbaar als je ze helpt. Met Teams is ook Forms geïntroduceerd, onder meer voor het registreren van aanwezigheid en reflectie op de gegeven les, waarbij je als docent sterren kunt verdienen. We krijgen veel complimenten, ook van ouders. Die delen we onderling met de docenten. Dat motiveert. Ook mooi dat je nu meer meekrijgt van de omstandigheden thuis. Laatst had ik een vader aan de lijn die zijn zoon opdroeg om altijd netjes aangekleed achter de laptop te zitten tijdens de les. Terwijl vader naar het werk was, lag zijn zoon tijdens mijn les met verwilderd kapsel onder zijn blauwe dekbed.”

De scholen gaan straks weer open. Hoe organiseren jullie dat?
“We hebben de kinderen erop voorbereid dat het onderwijs op deze manier doorgaat. Wel komen leerlingen in de laatste drie weken voor de vakantie – die start bij ons begin juli al – eenmaal per week met maximaal tien leerlingen naar de klas. Zij gaan dan een aantal uren aan het werk en de docent helpt op afstand. Dit heeft best wat voeten in de aarde met zoveel leerlingen en geen extra lokalen. Toch is het belangrijk om dit te doen. De kinderen missen hun vrienden. Wij missen onze collega’s. En wij missen de leerlingen ook. Zelfs het rumoer. Al zou ik andersom de leerlingen in de klas graag eens op mute willen zetten, haha. Hoe het na de zomervakantie gaat, is afwachten. Er is nog veel onduidelijk.

Als docent ben je niet gemaakt om de hele dag achter een beeldscherm te zitten. Er zijn tranen gevloeid om het onderwijs op afstand binnen een week op te zetten en het leverde veel stress op. Toch is het goed gelukt. Ik ben er trots op hoe we dit voor elkaar hebben weten te krijgen.”